Stóriðjustefna á fallanda fæti

Grunnurinn að álbræðslu í Helguvík getur orðið verðugur minnisvarði um gjaldþrot stóriðjustefnu álflokkanna þriggja, Sjálfstæðisflokks, Framsóknarflokks og Samfylkingar. Fjárfestingarsamningur Össurar Skarphéðinsson við Norðurál sem ríkisstjórn Geirs H. Haarde samþykkti 23. des. 2008 verður vonandi aldrei lagður fyrir Alþingi til staðfestingar. Í honum fólst m.a. 5 milljarða bein ríkisaðstoð og afsal á skattlagningarvaldi umfram lágmarksprósentu. Um þennan gjafapakka til 360 þúsund tonna álbræðslu Norðuráls komu þeir sér saman Össur og Árni Matt. Eftir þennan gjörning átti framkvæmdum aðeins að seinka um 6-12 mánuði og gangsetja átti fyrsta áfanga eftir mitt ár 2011.

Samkvæmt tilkynningu Century Aluminium, eiganda Norðuráls, í gær, 19. febrúar, hafa allar framkvæmdir í Helguvík verið stöðvaðar og teknar til endurskoðunar.

Í grein á heimasíðu minni ( www.eldhorn.is/hjorleifur) sem jafnframt birtist í Morgunblaðinu geri ég grein fyrir því gjaldþroti stóriðjustefnunnar sem við blasir. Er þar m.a. vitnað til vandaðrar úttektar Indriða H. Þorlákssonar yfir stóriðjuframkvæmdir hérlendis. Í greininni segir m.a.:

Eftir að Kárahnjúkavirkjun og Fjarðaál komust á dagskrá hafa nokkrir hagfræðingar grafist fyrir um afkomu þessarar stærstu stóriðjuframkvæmdar hérlendis. Framan af beindust athuganir þeirra einkum að raforkusamningi Landsvirkjunar og Alcoa en nú hefur Indriði H. Þorláksson fv. ríkisskattstjóri litið yfir dæmið í heild, þ.e. efnahagslegt framlag allra þátta og birt niðurstöður sínar. Óhætt er að fullyrða að enginn hafi viðlíka forsendur og Indriði til að gera þetta dæmi upp þrátt fyrir leyndina yfir orkuverðinu. Niðurstöðurnar eru sláandi: „Ívilnanir í sköttum o.fl. til handa erlendum aðilum vegna stóriðju hafa m.a. verið réttlættar með því að þannig sé unnt að fá arð af orkuauðlindum. Lágt verð á raforku til stóriðju hefur á sama hátt verið réttlætt með þeim hag sem landið hefur af starfsemi stóriðjuvers. Margt bendir til þess að þversögnin í þessu hafi leitt til þess að við höfum leikið af okkur öllum trompunum og sitjum uppi með tapað spil.“ (Heimasíða: http://inhauth.blog.is/blog/inhauth/ )

Þá kröfu verður að gera að framvegis verði aflétt leynd á orkusölusamningum til stóriðju sem Finnur Ingólfsson innleiddi árið 1995. Það getur m.a. orðið viðfangsefni nýrrar stjórnar Landsvirkjunar sem fjármálaráðherra mun skipa á aðalfundi eftir sex vikur.

Álver í Helguvík í óvissu

Athugasemdir

[Finnur Bárðarson, 20.2.2009 kl. 17:38]

Það er ekki einleikið með þessa þjóð. Markaðurinn hruninn, enginn kaupandi að áli og Alcoa hefur ekki lengur eða a.m.k. takmarkaðan áhuga á byggja álver. Okkur er sama um allt þetta við ætlum samt að byggja álver og framleiða ál þó enginn sé kaupandinn. Þetta getur varla kallast skynsemi. En skynsemi hefur nú sjaldan verið aðalsmerki íslensku þjóðarinnar.

Kveðja

[Elinóra Inga Sigurðardóttir, 21.2.2009 kl. 11:13]

Sæll Hjörleifur!
Við þurfum nýja hugsun og við þurfum samstöðu í landinu.

[Eiður Svanberg Guðnason, 21.2.2009 kl. 11:19]

Sæll Hjörleifur,

Það hlakkar í ykkur  gömlum Alþýðbandalagsmönnum og nú  Vinstrigrænum, þegar illa horfir  um byggingu álvers í Helguvík vegna  heimskreppu og verðhruns á áli. Þetta er mikil Þórðargleði.  Ég  er sammála því að  horfa  eigi  til  annarrar nýtingar orkunnar en álvera, en það þarf að ljúka því sem  byrjað er á. Það verður engin álkreppa  til  eilífðar frekar en heimskreppa og umhverfisvænn málmur á  framtíð  fyrir sér.

En stundum hugsa  ég  til þess hve  hrakspár ykkar sem lengst eru  til  vinstri varðandi eitt og  annað    t.d. stóriðju og erlend  samskipti okkar hafa haft dæmalausa  tilhneigingu til að rætast  alls ekki.

Nokkur dæmi:

Íslensk menning átti að líða lok og tungan að hverfa  með komu varnarliðs og  útvarpsstöðvarinnar  og seinna sjónvarpsins á Keflavíkurflugvelli.

Rangt.Menningin hefur dafnað og  blómstrað  þrátt fyrir hrakspárnar.

Áburðarverksmiðjan í Gufunesi átti að  vera  dulbúin sprengiefnaverksmiðja   fyrir Nató,sem hægt  væri að breyta á  einum sólarhring.

Rangt. Rugl og hræðsluáróður.

 Búrfellsvirkjun átti   að  vera óstarfhæf  flesta vetur vegna ísingarvandamála.

Rangt.Virkjunin hefur malað okkur  gull í áratugi og mun gera lengi enn.

Mengun átti að vera slík í Straumsvík að auðn og eyðimörk yrði á  stóru svæði umhverfis álverfið.

Rangt.  Byggðin  er nú komin næstum að veggjum álversins.

Álver áttu að  vera ömurlegir vinnustaðir þar sem  lág laun væru greidd.

Rangt. álver  eru eftirsóttir hálaunavinnustaðir.

Það er margt fleira  sem  tína mætti   til.En að lokum  verð ég að  játa að mér  finnst  töluvert  meira gaman að lesa það sem þú skrifar um náttúru Íslands,en skrif  þín um pólitík !

Árbækurnar sem þú  hefur  skrifað  fyrir  FÍ  eru hreint  frábærar.

Með  góðum kveðjum  Eiður.

[Kristbjörn Árnason, 21.2.2009 kl. 14:08]

Sæll gamli félagi,  ekki máttu gleyma gamla Alþýðubandalaginu og fyrrum iðnaðarráðherrum þess. En finnst samt að þau sjónarmið sem er að standa gegn þessum hrikalegu stóriðjuframkvæmdum eigi mjög vaxandi fylgi innan Samfylkingarinnar. Þó Össur þessi gamli AB - maður alltaf við sama heygarðshornið. Ekki má segja heybrókin. En vinstrimaður, var hann það einhverntíma?  

[Hjörleifur Guttormsson, 22.2.2009 kl. 20:40]

Sælir góðu viðmælendur.

Þeir eru margir og fer fjölgandi sem telja brýnt að snúið verði baki við þeirri stóriðjustefnu sem hér hefur verið rekin um áratugi. Greining Indriða H. Þorlákssonar er drjúgt innlegg í efnahagshliðar þess máls fyrir utan náttúruspjöllin. Innan Samfylkingarinnar heyrast nú fleiri gagnrýniraddir en áður eins og Kristbjörn víkur að, þannig að búast má við að Össur eigi í vök að verjast með svonefndan fjárfestingarsamning þar sem Century aluminium voru afhentir 5 milljarðar í skattaafslátt að fullyrt er. Kannski reynir heldur ekki á þennan samning vegna stöðvunar framkvæmda í Helguvík.

Landsvirkjun stendur heldur ekki vel nú þegar raforkuverðið sem var of lágt í góðæri fer hríðlækkandi vegna tengingar við álverð. Um það heyrum við væntanlega nánar þegar kemur að uppgjöri á aðalfundi fyrirtækisins innan skamms.

Þakka þér Eiður góð ummæli um bækur frá minni hendi. Sjálfur met ég mikils varðstöðu þína um íslenskt mál og málfar. Þannig eru snertifletirnir margir þrátt fyrir ágreining á ýmsum sviðum.

Elinóra kallar eftir nýrri hugsun og samstöðu. Það eru orð í tíma töluð. Góð og opinská umræða er lykill að endurskoðun og sammæli sem Gylfi kallar eftir í sinni athugasemd. Það tekst hins vegar ekki að viðhalda hér eða annars staðar viðunandi lífskjörum til frambúðar nema á sjálfbærum grunni. Það ættu menn þegar að hafa lært af kreppunni.